Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαράσσει στρατηγική για μια εκπαίδευση υψηλής ποιότητας, χωρίς αποκλεισμούς – #gredu

Η Επιτροπή ενέκρινε σήμερα νέες πρωτοβουλίες για τη σχολική και την τριτοβάθμια εκπαίδευση, μεταξύ αυτών και μια πρόταση για την παρακολούθηση της σταδιοδρομίας των αποφοίτων που θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να συγκεντρώνουν στοιχεία σχετικά με την πορεία που ακολουθούν οι απόφοιτοι μετά το πέρας των σπουδών τους.

Γενικότερος σκοπός των πρωτοβουλιών αυτών είναι να βοηθήσουν τα κράτη μέλη να παρέχουν υψηλής ποιότητας και χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευση σε όλους τους νέους μέσω μιας σειράς συγκεκριμένων δράσεων. Έτσι, οι νέοι θα αποκτούν τις γνώσεις και τις δεξιότητες που χρειάζονται για να συμμετέχουν πλήρως στην κοινωνία, θα είναι σε θέση να ανταποκρίνονται σε νέες ευκαιρίες και προκλήσεις που τους προσφέρουν, για παράδειγμα, η παγκοσμιοποίηση και οι τεχνολογικές αλλαγές, και θα μπορούν να προσαρμόζουν τις σπουδές τους στις ανάγκες της αγοράς εργασίας.

Ο αντιπρόεδρος Jyrki Katainen, αρμόδιος για την απασχόληση, την ανάπτυξη, τις επενδύσεις και την ανταγωνιστικότητα, σημείωσε τα εξής: «Το ανθρώπινο κεφάλαιο αποτελεί το μόνο διαρκές ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της Ευρώπης. Η παροχή εκπαίδευσης υψηλής ποιότητας, προσβάσιμης από όλους, έχει κομβική σημασία για το μέλλον της Ευρώπης και αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο μιας ανοιχτής και ευημερούσας κοινωνίας. Είναι καίριος ο ρόλος της ώστε οι νέοι να λάβουν τα εφόδια που θα τους επιτρέψουν να σταθούν γερά στη ζωή τους. Η σημερινή δέσμη μέτρων επικεντρώνεται στην ευρωπαϊκή νεολαία και στον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης. Καλύπτει όλες τις βαθμίδες από τη νηπιακή και την πρωτοβάθμια σχολική εκπαίδευση και μέριμνα μέχρι τη δευτεροβάθμια και την τριτοβάθμια και επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, θέτοντας τα θεμέλια για τη διά βίου μάθηση.»

Ο κ. Tibor Navracsics, επίτροπος της ΕΕ αρμόδιος για την εκπαίδευση, τον πολιτισμό, τη νεολαία και τον αθλητισμό, δήλωσε τα εξής: «Μια καλή εκπαίδευση αποτελεί θεμέλιο για την ανάπτυξη του ατόμου και την ενεργό συμμετοχή του στην κοινωνία. Αποτελεί σημείο αφετηρίας για μια επιτυχημένη επαγγελματική σταδιοδρομία και την καλύτερη δυνατή προστασία κατά της ανεργίας και της φτώχειας. Για να μπορέσουν όμως τα άτομα και οι κοινωνίες να αξιοποιήσουν αυτά τα οφέλη, χρειαζόμαστε υψηλής ποιότητας συστήματα εκπαίδευσης σε όλη την ΕΕ. Οι πρωτοβουλίες που παρουσιάζονται σήμερα και η αδιάλειπτη στήριξη της ΕΕ θα βοηθήσει τα κράτη μέλη και τους φορείς παροχής εκπαίδευσης να κάνουν τα αναγκαία βήματα ώστε να βελτιωθούν οι ευκαιρίες για όλους τους νέους στην Ευρώπη, συμβάλλοντας έτσι στην οικοδόμηση δίκαιων και ανθεκτικών κοινωνιών.»

Οι νέοι χρειάζονται ένα ευρύ φάσμα ικανοτήτων που θα τους επιτρέψει να πετύχουν στη ζωή τους, να κάνουν μια εργασία που να τους γεμίζει και να είναι ενεργοί πολίτες, ανεξάρτητα από την προέλευσή τους. Η εκπαίδευση παίζει κομβικό ρόλο ώστε να έχουν την καλύτερη δυνατή αφετηρία για να πετύχουν τους στόχους αυτούς. Χρειάζεται όμως να ληφθούν μέτρα ώστε να βελτιωθούν η ποιότητα και οι επιδόσεις των εκπαιδευτικών συστημάτων στην Ευρώπη, έτσι ώστε να συμβαδίζουν με τις κοινωνικές αλλαγές και να βοηθούν όλα τα παιδιά και τους νέους. Οι αποφάσεις στον εκπαιδευτικό τομέα λαμβάνονται σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, αλλά η ΕΕ στηρίζει τα κράτη μέλη, σεβόμενη ταυτόχρονα πλήρως την αρχή της επικουρικότητας.

Όσον αφορά τα σχολεία, σύμφωνα με στοιχεία των κρατών μελών πρέπει να αναληφθεί δράση σε τρεις τομείς, στους οποίους η στήριξη της ΕΕ μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση σημαντικών προκλήσεων:

ενίσχυση της ποιότητας και της πρόσβασης στα σχολεία·
στήριξη των άριστων εκπαιδευτικών και των διευθυντών σχολείων·
βελτίωση της διακυβέρνησης των συστημάτων σχολικής εκπαίδευσης.

Η Επιτροπή προτείνει να συμπληρώσει τις δράσεις των κρατών μελών στους εν λόγω τρεις τομείς στηρίζοντας την αμοιβαία μάθηση, ενισχύοντας τη συλλογή στοιχείων για τις βέλτιστες πρακτικές στην εκπαίδευση και συνδράμοντας στις εθνικές μεταρρυθμίσεις για τα κράτη μέλη που το επιθυμούν. Παραδείγματα της στήριξης αυτής είναι η προώθηση της ανάπτυξης ικανοτήτων και της διαπολιτισμικής μάθησης μέσω συνεργασιών μεταξύ σχολείων, της κινητικότητας και προγραμμάτων ηλεκτρονικής αδελφοποίησης στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+· η ενίσχυση της μάθησης από ομοτίμους σχετικά με την επαγγελματική σταδιοδρομία και την επαγγελματική εξέλιξη των εκπαιδευτικών και των διευθυντών σχολείων· και η δημιουργία ενός νέου μηχανισμού στήριξης που θα συνδράμει τα κράτη μέλη που ζητούν βοήθεια για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων.

Η νέα στρατηγική για την τριτοβάθμια εκπαίδευση βασίζεται στο θεματολόγιο εκσυγχρονισμού του 2011. Στην ανακοίνωση που εγκρίθηκε σήμερα, η Επιτροπή παρουσιάζει τα σχέδιά της όσον αφορά τέσσερις κύριες δράσεις:

εξασφαλίζεται ότι οι απόφοιτοι της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ολοκληρώνουν τις σπουδές τους με τις δέσμες δεξιοτήτων που χρειάζονται για τις ανάγκες τους αλλά και τις ανάγκες της σύγχρονης οικονομίας·
οικοδομούνται συστήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς·
εξασφαλίζεται ότι τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης συμβάλλουν στην καινοτομία στην υπόλοιπη οικονομία·
παρέχεται στήριξη στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και στις κυβερνήσεις ώστε να αξιοποιούν στο μέγιστο τους διαθέσιμους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους.

Τέλος, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι η τριτοβάθμια εκπαίδευση μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη της οικονομίας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, τα πανεπιστήμια πρέπει να προσαρμόζουν τα προγράμματα σπουδών τους στις τρέχουσες και τις προβλεπόμενες ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας, ενώ οι μέλλοντες φοιτητές χρειάζονται ενημερωμένα, τεκμηριωμένα στοιχεία όταν αποφασίζουν ποια μαθήματα να επιλέξουν. Γι’ αυτό η Επιτροπή υποβάλλει παράλληλα πρόταση σύστασης του Συμβουλίου για την παρακολούθηση των αποφοίτων, στο πλαίσιο του νέου θεματολογίου δεξιοτήτων για την Ευρώπη, η οποία καλύπτει και τους αποφοίτους προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, πέραν από τους αποφοίτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Έτσι, θα ενθαρρυνθούν και θα στηριχτούν οι αρχές των κρατών μελών ώστε να βελτιώσουν την ποιότητα και τη διαθεσιμότητα των πληροφοριών ως προς την εξέλιξη ή την περαιτέρω κατάρτιση των αποφοίτων.

Εξάλλου, η Επιτροπή πρότεινε σήμερα έναν προϋπολογισμό για τα τρία επόμενα χρόνια, καθώς και μια ειδική νομική βάση για το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης.

Γενικές πληροφορίες

Με τις πρωτοβουλίες που παρουσιάζονται σήμερα υλοποιούνται οι δεσμεύσεις που προβλέπει η πρωτοβουλία «Επένδυση στη νεολαία της Ευρώπης» της 7ης Δεκεμβρίου 2016, ιδίως το όραμα για τη βελτίωση και τον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης. Στην εν λόγω πρωτοβουλία η Επιτροπή ανακοίνωσε μια σειρά από δράσεις που συνδράμουν τα κράτη μέλη στην παροχή εκπαίδευσης υψηλής ποιότητας σε όλους τους νέους. Σε αυτή συγκαταλέγεται μια σειρά δράσεων που αποσκοπούν να βοηθήσουν τα κράτη μέλη και τα ιδρύματα να παρέχουν εκπαίδευση υψηλής ποιότητας σε όλους τους νέους, σύμφωνα με την πρώτη θεμελιώδη αρχή του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, με βάση την οποία ο καθένας έχει το δικαίωμα σε ποιοτική και χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευση, κατάρτιση και διά βίου μάθηση.

Οι δράσεις αυτές συνάδουν επίσης με τις φιλοδοξίες που διατυπώνονται στη Διακήρυξη της Ρώμης, της 25ης Μαρτίου 2017, με την οποία οι ηγέτες της ΕΕ δεσμεύτηκαν για «μια Ένωση όπου οι νέοι θα λαμβάνουν την καλύτερη δυνατή εκπαίδευση και κατάρτιση και θα μπορούν να σπουδάζουν και να αναζητούν εργασία σε όλη την ήπειρο», καθώς και με το έγγραφο προβληματισμού της Επιτροπής για την τιθάσευση της παγκοσμιοποίησης, της 10ης Μαΐου 2017, και με το έγγραφο προβληματισμού της Επιτροπής για την κοινωνική διάσταση της Ευρώπης, της 26ης Απριλίου 2017. Και τα δύο υπενθυμίζουν τον κεντρικό ρόλο που παίζουν η εκπαίδευση και η κατάρτιση για την ανταγωνιστικότητα και το μέλλον των ευρωπαϊκών οικονομιών και κοινωνιών.

Σύμφωνα με τα τελευταία πορίσματα της έρευνας για το πρόγραμμα διεθνούς αξιολόγησης μαθητών (PISA) εντοπίστηκαν αδυναμίες στην ανάπτυξη ικανοτήτων στο επίπεδο της σχολικής εκπαίδευσης. Τα σχολεία δύνανται επίσης να συμβάλουν περισσότερο στην προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης και να βελτιώσουν την ανταπόκρισή τους στις ραγδαίες τεχνολογικές και ψηφιακές αλλαγές που επηρεάζουν εκ βάθους τις οικονομίες και τις κοινωνίες μας. Τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, πέραν από τους ρόλους αυτούς, μπορούν να βοηθήσουν στην ενίσχυση της ανάπτυξης των περιοχών στις οποίες είναι εγκατεστημένα και αποτελούν ζωτικής σημασίας κινητήρια δύναμη της καινοτομίας.