Από τον Αύγουστο 2018 η νέα έκδοση Scratch 3.0! Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της;

του Νίκου Δαπόντε, στο https://www.eduportal.gr

Η δοκιμαστική έκδοση του προγραμματιστικού περιβάλλοντος Scratch 3.0, γραμμένο σε HTML5, βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης και προβλέπεται η ολοκλήρωση της να πραγματοποιηθεί τον Αύγουστο 2018. Αυτή η είδηση, μπορεί από μόνη της να είναι ενδιαφέρουσα, όμως αξίζει να το ψάξουμε λίγο παραπάνω. Έτσι, προτού προχωρήσουμε στα καινοτόμα χαρακτηριστικά του νέου Scratch 3.0, καλό είναι να το δοκιμάσουμε online με δύο τρόπους, μέσα από το παρακάτω πλαίσιο εισαγωγής του Scratch 3.0 Preview: https://preview.scratch.mit.edu/ :

a) Με το να τρέξουμε ένα project αναρτημένο ήδη στην κοινότητα του Scratch0: με κλικ στο πράσινο κουμπί < View 2.0 Project > για να δείξουμε ότι, γενικά, τα projects που φτιάχτηκαν με την τρέχουσα έκδοση τρέχουν και με τη νέα. Επιπλέον, να δούμε τις επιφανειακές αλλαγές στην παρουσίαση των βασικών εργαλείων όπως τα «πλακίδια» κώδικα, την περιοχή προγραμματισμού κ.λ.π.

β) Με το να ψάξουμε τις εντολές και τις λειτουργίες του Scratch 3.0 με κλικ στο μπλε κουμπί < Try it!

Ας ξεκινήσουμε με το πρώτο. Επέλεξα ένα δικό μου πρόσφατο project με τίτλο «Interactive Painting with cloning», αναρτημένο στην κοινότητα του Scratch 2.0: https://scratch.mit.edu/projects/217564513/

Η σελίδα οθόνης του Scratch 2.0 περιλαμβάνει τρεις διακριτούς χώρους:

Ι) στο αριστερό μέρος έχουμε την οθόνη παρουσίασης – εκτέλεσης προγραμμάτων και την περιοχή επιλογής των sprites (p, Giga, sprite1)

ΙΙ) στο μεσαίο έχουμε το σύνολο των εντολών και διαδικασιών της γλώσσας προγραμματισμού Scratch με τη μορφή «πλακιδίων» καθώς και τις γνωστές δυνατότητες ορισμού μιας μεταβλητής ή λίστας. Επιπλέον, δυνατότητες οικοδόμησης νέων blocks (new blocks) και τριών επεκτάσεων (extensions) σύνδεσης με τον εξωτερικό κόσμο (PicoBoard, LEGO WeDo 1.0 και LEGO WeDo 2.0).

IΙΙ) στο δεξιό μέρος έχουμε την περιοχή προγραμματισμού όπου «συναρμολογούνται» τα πλακίδια ώστε να οικοδομούνται διαδικασίες του προγραμματιστικού περιβάλλοντος για το Scratch και για τις τρεις επεκτάσεις.

Στα 11, περίπου, χρόνια λειτουργίας του αποδείχτηκε ότι η μεγάλη εξάπλωση του «ανοιχτού λογισμικού» Scratch, παγκόσμια, οφείλεται και στην εκπληκτική «Κοινότητα» που δημιουργήθηκε από τον M.Resnick και την ομάδα του στο Media Lab του Τεχνολογικού Ινστιτούτου Μασαχουσέτης (ΜΙΤ) και παρέχεται δωρεάν.

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που δημοσιεύονται, τον προηγούμενο μήνα Μάιο οι εγγεγραμμένοι χρήστες (user registered) ήταν 28.989.643 και τα αναρτημένα προγράμματα (projects shared) 32.753.328. Όσον αφορά την κατανομή των ηλικιών των χρηστών έχουμε το παρακάτω διάγραμμα:

Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι το Scratch εντάσσεται επίσημα στο Πρόγραμμα Σπουδών των Μαθηματικών για τις τρεις τάξεις του Γυμνασίου. Αυτή η καινοτομία, κατά τη γνώμη μου, πρόκειται να προκαλέσει και άλλες αναταράξεις στον τομέα των Προγραμμάτων Σπουδών, συνολικά.

Η σελίδα οθόνης του Scratch 3.0 περιλαμβάνει, επίσης, τρεις διακριτούς χώρους:

Τα χαρακτηριστικά του «Υπό έκδοσιν Scratch 3.0»

Πολύ γρήγορα πληροφορήθηκα ότι το Scratch 3.0 είναι γραμμένο σε HTML5 και είναι δημιούργημα της ομάδας του Scratch στο MIT σε συνεργασία με τη Google. Έτσι, φτιάχτηκε για να λειτουργεί κανονικά KAI στα κινητά τηλέφωνα ή tablets που χρησιμοποιούν το λειτουργικό σύστημα Android της Google, κάτι που δικαιολογεί το μέγεθος των blocks. Ας σημειωθεί ότι όσα αναφερθούν εδώ αφορούν αποκλειστικά στο προγραμματιστικό περιβάλλον και όχι στη δομή και το περιεχόμενο του website της «Κοινότητας του Scratch».

Ας δούμε τα βασικά χαρακτηριστικά

Γίνεται προσπάθεια ώστε όλα τα projects που δημιουργήθηκαν με το τρέχον περιβάλλον Scratch 2.0 να τρέχουν στο νέο Scratch 3.0. Όσοι ενδιαφέρονται μπορούν να δοκιμάσουν τα δικά τους projects στη διεύθυνση https://preview.scratch.mit.edu/ με κλικ στο «View 2.0 Project»
Τα περισσότερα blocks του Scratch 2.0 διατηρούνται και στη νέα έκδοση

2.1 MOTION (κίνησης). Εκτός από τα κλασικά blocks (move, turn, change x by……) έχουμε και δύο απλές αλλαγές-προσθήκες στα προηγούμενα.

2.2. LOOK (εμφάνισης)

Ελάχιστες αλλαγές όπως για παράδειγμα σε δύο blocks

2.3. SOUND (ήχος). Εδώ γίνονται κάποιες μικρές αλλαγές αλλά προστίθενται blocks μουσικής (music) με τη μορφή επέκτασης (extension) όπως θα δούμε σε άλλο σημείο.

Στα υπόλοιπα blocks, δεν έχουμε καμία ενδιαφέρουσα αλλαγή.

Οι επεκτάσεις – extensions στο νέο Scratch 3.0.

Αυτό που ολοκληρώνει και απογειώνει το Scratch με τα sprites – αντικείμενα στην οθόνη είναι η διασύνδεση τους με τον εξωτερικό κόσμο (όπως, για παράδειγμα με διάφορα ρομποτάκια και υπηρεσίες στο διαδίκτυο) με τη βοήθεια των επεκτάσεων – extensions της γλώσσας προγραμματισμού. Γνωρίζουμε ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει ήδη με το Scratch 2.0 για τρεις μόνο περιπτώσεις που αναφερθήκαμε: PicoBoard, LEGO WeDo 1.0 και LEGO WeDo 2.0.

Αλλά αυτές οι επεκτάσεις έχουν το χαρακτηριστικό να εμπλουτίζουν το Scratch και όχι μόνο για τον τομέα της εκπαιδευτικής ρομποτικής. Έτσι, οι επεκτάσεις μπορεί να αναφέρονται σε ποικίλους τομείς όπως η μετάφραση κειμένου από μια γλώσσα σε άλλη καθώς επιτυγχάνεται η σύνδεση με τη δωρεάν υπηρεσία Google Translate.

Σημείωση: Ο εμπλουτισμός του Scratch 3.0 με ποικίλες επεκτάσεις μου θυμίζουν αυτές του πειραματικού διαδικτυακού ScratchX και αποτελούν, τελικά, τον προάγγελο τους. Μια από αυτές τις επεκτάσεις παρουσιάσαμε σε παλιότερη ανάρτησή μας στο Eduportal με τίτλο:

Πώς να φτιάξω το δικό μου «Μετεωρολογικό σταθμό» που να λειτουργεί στο διαδίκτυο; Ένα πρώτο δοκιμαστικό project».

Επίσης, γνωρίσαμε και μια άλλη επέκταση (extension) που αναφέρεται στη διασύνδεση του κινητού ρομπότ Thymio με το Scratch 2.0. – 23^η Δραστηριότητα (https://www.eduportal.gr/thymio-23/ )

(Μπορείτε να δείτε τo σύνολο των επεκτάσεων για ρομποτάκια και υπηρεσίες διαδικτύου του ScratchX στη διεύθυνση https://scratchx.org/#extensions )