Το Phaidra, είναι ένα ψηφιακό αποθετήριο ανοιχτού κώδικα που μεταμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο τα ακαδημαϊκά ιδρύματα διαχειρίζονται, διατηρούν και μοιράζονται τα δεδομένα τους. Με ρίζες που εκτείνονται από το 2007, αυτή η πρωτοβουλία ανοιχτού κώδικα ξεκίνησε ως ένα εσωτερικό έργο στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης, με στόχο την κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης για τη διαχείριση ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων, ερευνητικών δεδομένων και υλικών. Σήμερα, έχει εξελιχθεί σε ένα συνεργατικό, με γνώμονα την κοινότητα έργο αφιερωμένο στη διασφάλιση μακροπρόθεσμης πρόσβασης στην ακαδημαϊκή γνώση.
«Η βιβλιοθήκη στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης είδε τη σημασία των ψηφιακών υλικών από νωρίς», εξήγησε ο Raman Ganguly, Επικεφαλής Υποστήριξης για την Έρευνα Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης. «Αυτό οδήγησε στην ανάπτυξη ενός συστήματος που όχι μόνο διαχειρίζεται τα δεδομένα, αλλά διασφαλίζει και τη διατήρησή τους.»
Η πρώτη έκδοση του PHAIDRA ξεκίνησε το 2008, με την τοποθέτηση χαρακτηριστικών διαχείρισης κλειδιών, χρηστικότητας και διαλειτουργικότητας στο υπάρχον σύστημα αποθετηρίων Fedora (το οποίο εξακολουθεί να αποτελεί τη βάση για το PHAIDRA σήμερα). Αρχικά, εξυπηρετούσε τις ανάγκες του Πανεπιστημίου της Βιέννης, αλλά μέχρι το 2010 είχε προσελκύσει διεθνείς εταίρους, συμπεριλαμβανομένου του Πανεπιστημίου της Πάντοβα. Σήμερα, το PHAIDRA χρησιμοποιείται από 25 ιδρύματα σε όλη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων πανεπιστημίων από τα Δυτικά Βαλκάνια, όπως η Σερβία, το Μαυροβούνιο και η Βοσνία. Με την πάροδο των ετών, to PHAIDRA έχει εξελιχθεί μέσα από τη συνεχή συνεργασία και καινοτομία.
Μια προσέγγιση επικεντρωμένη στην κοινότητα
Σε αντίθεση με τις εμπορικές επιχειρήσεις, το PHAIDRA δίνει προτεραιότητα στη διαφάνεια και τη συνεργασία. Η τεχνολογία του βασίζεται σε πλατφόρμες ανοιχτού κώδικα, διασφαλίζοντας ότι παραμένει απαλλαγμένη από επιχειρηματικές εξαρτήσεις. Αυτό το ήθος προωθεί μια ακμάζουσα κοινότητα όπου οι χρήστες και οι εταίροι συμβάλλουν ενεργά στην ανάπτυξή της.
Ένα σημαντικό ορόσημο ήταν η συνεργασία με την Age of Peers, μια συμβουλευτική εταιρεία που ιδρύθηκε από τον Rory MacDonald, ο οποίος μας παρουσίασε το έργο μαζί με τον Ben van’t Ende, Partner και στρατηγό της κοινότητας.
«Αυτό που με εντυπωσίασε προσωπικά ήταν η αποστολή του PHAIDRA», δήλωσε ο MacDonald. «Δεν αφορά μόνο την ανοικτή πρόσβαση, αλλά την παροχή πρόσβασης σε μεθοδολογίες και τη διατήρηση της ακεραιότητας της ακαδημαϊκής έρευνας».
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, το Age of Peers διευκόλυνε μια διαδικτυακή διάσκεψη χρηστών του PHAIDRA, κατά την οποία ξεκίνησαν συζητήσεις σχετικά με το ρόλο ενός αξιόπιστου ακαδημαϊκού αρχείου και ψηφιακών αποθετηρίων σε έναν κόσμο «μετα-αλήθειας». Αυτό οδήγησε στη δημιουργία του podcast «Epistemicast» μιας πλατφόρμας που διερευνά όλες τις πτυχές της ανοικτής επιστήμης και της ευρύτερης ανοικτής ψηφιακής ακαδημαϊκής κοινότητας, συμπεριλαμβανομένων ζητημάτων νομιμότητας και λογοδοσίας.
Βιωσιμότητα και τεχνολογική καινοτομία
Ενώ το PHAIDRA έχει χρήστες ανοιχτού κώδικα, και το μοντέλο βιωσιμότητας του έργου εξαρτάται από τις συνεργασίες του. Τα ιδρύματα αυτά καταβάλλουν τέλος φιλοξενίας που όχι μόνο καλύπτει τις λειτουργικές δαπάνες αλλά χρηματοδοτεί και τη συνεχιζόμενη ανάπτυξη. Αυτό το μοντέλο εξασφαλίζει ότι όλοι οι συνεισφέροντες, από προγραμματιστές έως τελικούς χρήστες, επωφελούνται άμεσα από την ανάπτυξη του συστήματος.
Το Phaidra είναι χτισμένο με μια προσέγγιση API-first, επιτρέποντας την απρόσκοπτη ενσωμάτωση με άλλα συστήματα. Η διεπαφή χρήστη συνεχίζει να βελτιώνεται, εστιάζοντας στη χρηστικότητα και την προσβασιμότητα. Άλλες πρόσφατες εξελίξεις περιλαμβάνουν την εμπορευματοποίηση, η οποία απλοποιεί την εγκατάσταση και ενισχύει την επεκτασιμότητα.
Διατήρηση της γνώσης για τις μελλοντικές γενιές
Στον πυρήνα του, το PHAIDRA έχει να κάνει με τη μακροπρόθεσμη διατήρηση. Με την προώθηση μιας συνεργατικής κοινότητας, διασφαλίζει ότι τα ακαδημαϊκά δεδομένα παραμένουν αξιόπιστα και προσβάσιμα για τις επόμενες δεκαετίες. «Η διατήρηση είναι συλλογική ευθύνη», δήλωσε ο Ganguly. «Η δύναμη του Phaidra έγκειται στην προσέγγισή του με γνώμονα την κοινότητα.»
Κοιτάζοντας μπροστά, η ομάδα πίσω από το PHAIDRA στοχεύει να επεκτείνει την υιοθέτηση και την εμβέλειά της, καθώς και να ενισχύσει τα χαρακτηριστικά της και να επεκτείνει τις δυνατότητες του υλικού, υπογραμμίζοντας τη δέσμευσή της να παραμείνει στην πρώτη γραμμή της ψηφιακής συντήρησης.
Πηγή άρθρου: https://interoperable-europe.ec.europa.eu/collection/open-source-observatory-osor/