Του Μανόλη Κουσλόγλου, Φυσικού, υποδιευθυντή 3ου Γυμνασίου Καβάλας
Διανύουμε ήδη την δεύτερη περίοδο εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, μετά από αυτήν του Μαρτίου-Ιουνίου, και ανάμεσα στις πολλές προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η εκπαιδευτική κοινότητα είναι η ισορροπία μεταξύ σύγχρονης και ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης. Ποιες είναι οι μέχρι τώρα εμπειρίες και πώς αυτές μπορούν να οδηγήσουν σε συμπεράσματα και μέτρα για το επόμενο βήμα;
Ασύγχρονη ελληνική ιστορία
Όλοι θυμούνται, ότι κατά τη διάρκεια του ξεσπάσματος του πρώτου κύματος της πανδημίας η βασική μέθοδος εξ αποστάσεως εκπαίδευσης που είχε επιλέξει η συντριπτική πλειοψηφία των εκπαιδευτικών ήταν η ασύγχρονη μορφή της. Μαθήματα στο e-class ή στο e-me κατά κύριο λόγο και άλλες αντίστοιχες πλατφόρμες σε λιγότερο βαθμό, φιλοξένησαν μαθητές και διδακτικό υλικό, αποτελώντας τον πυρήνα της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Ωστόσο, η μέθοδος αυτή δημιούργησε σοβαρά ζητήματα στην εκπαιδευτική διαδικασία. Οι εκπαιδευτικοί, ανέτοιμοι φυσικά – ποιος περίμενε την έκταση της πανδημίας – και χωρίς τα απαραίτητα τεχνικά και παιδαγωγικά εφόδια, κλήθηκαν να βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά, προσπαθώντας να διατηρήσουν την παιδεία ζωντανή, σε εκείνες τις πρωτόγνωρες συνθήκες. Το αποτέλεσμα ήταν πολλή, μα πάρα πολλή δουλειά και ξενύχτια για τους εκπαιδευτικούς για να ετοιμάζουν, να ανεβάζουν και τελικά να αξιολογούν υλικό και δυστυχώς επίσης υπερβολικό φόρτο εργασίας για τους μαθητές και τους γονείς τους, που όφειλαν αντίστοιχα να κατεβάζουν, να επεξεργάζονται και να ανεβάζουν υλικό.
Στα καλά καθούμενα, βρέθηκαν οι εκπαιδευτικοί να εργάζονται μέρα – νύχτα και οι μαθητές και οι γονείς τους να μη μπορούν να ανταπεξέλθουν στις υπερβολικά υψηλές απαιτήσεις και ασκήσεις/εργασίες που τους ανέθεταν οι εκπαιδευτικοί τους. Ταυτόχρονα, ένα ανέτοιμο σύστημα, κράσαρε στην κυριολεξία αδυνατώντας να σηκώσει τον φόρτο εργασίας που απαιτεί η φιλοξενία ασύγχρονων πλατφορμών εκπαίδευσης. Τελικά, όλοι σχεδόν ανάσαναν με την επιστροφή τους στα σχολεία, τα οποία δυστυχώς θύμιζαν μουσεία…
Σύγχρονη ελληνική ιστορία
Εκείνη την περίοδο, η σύγχρονη τηλεκπαίδευση πολεμήθηκε έντονα, καθώς εγείρονταν, απολύτως δικαιολογημένα, θέματα προσωπικών δεδομένων και ασφάλειας. Επίσης, πολλοί εκπαιδευτικοί τότε συσχέτισαν τη σύγχρονη μορφή τηλεκπαίδευσης με τις διαδικασίες αξιολόγησης, αφού θεωρήθηκε τότε ότι ο καθένας θα μπορούσε να παρακολουθήσει κα να κρίνει το μάθημα και τον εκπαιδευτικό. Και φυσικά, αυτή η διαδικασία έρχονταν σε αντίθεση με την παγιωμένη νοοτροπία κάποιων εκπαιδευτικών, που δεν μπορούσαν να δεχτούν κάποιον τρίτο στην πραγματική αίθουσά τους, πόσω μάλλον να φιλοξενήσουν ολόκληρες οικογένειες τόσων παιδιών στη αντίστοιχη εικονική τους αίθουσα. Τη χαριστική βολή στη σύγχρονη εκπαίδευση ήρθε τότε να δώσει η απόφαση για τη ζωντανή αναμετάδοση από την τάξη, που παρομοιάστηκε τότε από τους εκπαιδευτικούς με τον big brother της εκπαίδευσης.
Το αποτέλεσμα εκείνης της αντίδρασης ήταν να πέσει όλο σχεδόν το βάρος της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης στην ασύγχρονη μορφή της, με συνέπεια, όπως περιγράφηκε πριν, να γραφτεί μια κακή σελίδα… ασύγχρονης ιστορίας. Βεβαίως, αρκετοί εκπαιδευτικοί επέλεξαν τότε να διδάξουν μέσω της πλατφόρμας τηλεδιάσκεψης, θεωρώντας πιο σημαντική από τις ενστάσεις και τα προβλήματα, την προσωπική επαφή με τους μαθητές τους.
Η δεύτερη περίοδος εξ αποστάσεως εκπαίδευσης
Τον Νοέμβριο οι εκπαιδευτικοί κλήθηκαν να κάνουν και πάλι το καθήκον τους εξ αποστάσεως. Ο χρόνος που προηγήθηκε ήταν μεν λίγος, αλλά πολύ πυκνός. «Μπαρουτοκαπνισμένοι» πια και με περισσότερες δεξιότητες και γνώσεις, είτε μέσω κάποιων σεμιναρίων που διοργανώθηκαν στο μεταξύ, είτε μέσω των κοινοτήτων μάθησης, οι εκπαιδευτικοί ξεκίνησαν αμέσως το έργο τους, αυτήν τη φορά σύγχρονα. Η σύγχρονη τηλεκπαίδευση νομοθετήθηκε ως υποχρεωτική για όλους και το ωρολόγιο πρόγραμμα των μαθημάτων μεταφέρθηκε αυτούσιο στις εικονικές αίθουσες. Έτσι, βρέθηκαν όλοι ανεξαιρέτως οι εκπαιδευτικοί να συμμετέχουν σε μία διαδικασία, στην οποία αντιδρούσαν μόλις πριν από λίγους μήνες, η οποία όμως έδειξε από την προηγούμενη εμπειρία τους, ότι τουλάχιστον εξασφάλιζε μια πιο ποιοτική και ανθρώπινη διδασκαλία και με πιο λογικό φόρτο εργασίας για όλους.
Πέρα από κάποια προβλήματα τεχνικής φύσης που δυσκολεύουν κάποιους μαθητές να συμμετέχουν στη σύγχρονη διαδικασία, τελικά, βρέθηκαν όλοι οι μαθητές καθισμένοι σε μια καρέκλα μπροστά στον υπολογιστή ή το κινητό τους, επί έξι περίπου ώρες την ημέρα για την Β’θμια και τέσσερις για την Α’θμια, να παρακολουθούν μαθήματα. Οι ίδιοι, που λίγο αργότερα θα συνέχιζαν καθισμένοι στην ίδια καρέκλα για τα φροντιστήριά τους και τις υπόλοιπες εξ αποστάσεως δραστηριότητες, οι ίδιοι που ενδιάμεσα ή πιο πριν ή πιο μετά θα συνέχιζαν με ένα κινητό στο χέρι στο instagram και στο tiktok.
Το επόμενο βήμα είναι θέμα (ψυχικής) ισορροπίας
Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση έχει δύο συνιστώσες, τη σύγχρονη και την ασύγχρονη που φυσικά δεν είναι απαραίτητο να έχουν το ίδιο βάρος. Ωστόσο, η μονόπλευρη εφαρμογή της μίας μόνο συνιστώσας δημιουργεί σοβαρά προβλήματα που, όπως περιγράφηκε πολύ συνοπτικά πιο πριν, δεν έχουν μόνο παιδαγωγική διάσταση, αλλά και ψυχική.
Είναι λοιπόν αναγκαίο, για την επόμενη περίοδο που πιθανώς να απαιτηθεί και πάλι η καθολική εφαρμογή της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, να ληφθούν μέτρα για μια ισορροπημένη χρήση της.
Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι είναι πολύ νωρίς για μια τέτοια συζήτηση, αφού η κατάσταση έχει πια ομαλοποιηθεί/παγιωθεί κατά κάποιο τρόπο, κι ενώ άλλωστε διανύουμε ακόμη τη δεύτερη περίοδο εφαρμογής εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Ωστόσο, δεν είναι πολύ νωρίς, γιατί απαιτείται χρόνος και σκέψη για τον σχεδιασμό της επόμενης μέρας.
Το πρώτο μέτρο είναι η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών πάνω σε θέματα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Όχι τεχνικά θέματα, τα κατέχουν πια λίγο ως πολύ. Όχι παιδαγωγικά θέματα, έχουν φάει με το κουτάλι τη διδασκαλία στην τάξη. Απαιτείται επιμόρφωση πάνω στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Όχι θεωρητικής, αλλά πρακτικής φύσης επιμόρφωση. Αν και η θεωρητική κατάρτιση είναι αυτή που προσφέρει τις ισχυρές βάσεις για ένα αποδοτικό εκπαιδευτικό έργο, οι εκπαιδευτικοί έχουν στην κυριολεξία μπουχτίσει με τις αρχές, τις θεωρίες και τις κατευθύνσεις και αποζητούν πρακτικές λύσεις στα καθημερινά εμπόδια και προκλήσεις που συναντούν στο μάθημα. Αποζητούν πρακτικές οδηγίες και συμβουλές, που θα τους βοηθήσουν να προσφέρουν αυτό που πραγματικά μπορούν, χωρίς να… βασανίζουν άθελά τους τούς μαθητές τους. Χρειάζονται επίγνωση των παραγόντων και των παραμέτρων που επηρεάζουν ουσιαστικά τη διδασκαλία τους και τους οποίους η σύντομη εμπειρία τους δεν τους επιτρέπει να διακρίνουν.
Το δεύτερο μέτρο προκύπτει αβίαστα από την ανάλυση που προηγήθηκε και είναι φυσικά η μείωση του εβδομαδιαίου ωρολογίου προγράμματος, με ταυτόχρονη υποχρέωση ωστόσο για συμμετοχή σε ασύγχρονη τηλεκπαίδευση. Με αυτόν τον τρόπο, οι μαθητές δεν θα περνούν συνεχόμενα όλο το πρωινό τους ή το απόγευμα υποχρεωτικά μπροστά στις οθόνες, ενώ όσον αφορά τους εκπαιδευτικούς, αυτοί θα έχουν τον χρόνο να αναπτύσσουν, να ανεβάζουν και να αξιολογούν διδακτικό υλικό. Είναι θέμα ισορροπίας.
Εν κατακλείδι
“Καλόν εν παντί το ίσον. Υπερβολή δε και έλλειψις ού μοι δοκεί”. (Δημόκριτος)
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Ποια επαγγέλματα θα έχουν ζήτηση τα επόμενα χρόνια!
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Εισαγωγή στα ΑΕΙ: Ποιες αλλαγές θα ισχύσουν από φέτος – Πώς θα προκύπτει η βάση εισαγωγής
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Το Επαγγελματικό Λύκειο με αριθμούς!
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Τουλάχιστον 30% κούρεμα ύλης πανελλαδικών εξετάσεων
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Οδηγός για test στο e-class, e-me και webex.
—
Πηγή άρθρου: https://mathe.gr/