Συντηρείτε εργαστήριο με 5 έως 500+ υπολογιστές; Το νέο LTSP (Linux Terminal Server Project) ήρθε για να σας διευκολύνει! “Βαφτίστε” έναν υπολογιστή από αυτούς “LTSP server”, εγκαταστήστε την έκδοση Debian ή Ubuntu και τα προγράμματα που προτιμάτε, και άμεσα το LTSP θα επιτρέψει σε όλους τους clients να ξεκινήσουν μέσω δικτύου σαν να ήταν αντίγραφα αυτής της εγκατάστασης! Επιπρόσθετα, οι λογαριασμοί των χρηστών βρίσκονται στον LTSP server, η ταυτοποίησή τους γίνεται απομακρυσμένα και τα αρχεία τους αποθηκεύονται στον server, οπότε δεν χρειάζεται να έχουν τοπικό σκληρό δίσκο.
Για να επιτύχει όλα αυτά, το LTSP εγκαθιστά, ρυθμίζει και χρησιμοποιεί κατάλληλα τα παρακάτω λογισμικά:
- iPXE: βοήθημα εκκίνησης των clients μέσω δικτύου, και προβολής κατάλληλου μενού.
- dnsmasq: DHCP server για την απόδοση διευθύνσεων IP στους clients, ή βοηθητικός ProxyDHCP server όταν τις διευθύνσεις τις δίνει π.χ. κάποιος router.
- dnsmasq: TFTP server για την αποστολή των ipxe/kernel/initrd στους clients.
- dnsmasq: προαιρετικά, DNS server για την ταχύτερη περιήγηση στο Διαδίκτυο, καθώς και τη δυνατότητα επιβολής περιορισμών (blacklisting).
- mksquashfs: για την δημιουργία συμπιεσμένου αντιγράφου του δίσκου του server σε μορφή squashfs, ώστε να μπορούν να εκκινούν από αυτό οι clients.
- NFS ή NBD: δημοσίευση του squashfs αρχείου στο τοπικό δίκτυο.
- tmpfs, overlayfs: επικάλυψη του squashfs, που είναι ίδιο για όλους τους clients, με ένα προσωρινό σύστημα αρχείων παρόμοιο με live CD.
- NFS ή SSHFS: απομακρυσμένη πρόσβαση στον προσωπικό κατάλογο /home των χρηστών που βρίσκεται στον server.
- SSH ή SSHFS ή LDAP: απομακρυσμένη ταυτοποίηση των χρηστών.
Η προηγούμενη έκδοση 5 του LTSP χρησιμοποιείται ήδη σε περισσότερα από 1000 Ελληνικά σχολεία, αλλά έδινε μεγάλη βάση στην επαναχρησιμοποίηση του παλιού εξοπλισμού μέσω της τεχνολογίας thin clients. Όμως, εξελίξεις και στο υλικό αλλά και στο λογισμικό έκαναν αναγκαίο τον σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός νέου LTSP. Έτσι, στα πλαίσια ενός GSoC project υπό την εποπτεία της ΕΛΛΑΚ, αναπτύχθηκε η νέα έκδοση 19.08 του LTSP, η οποία υποστηρίζει διανομές βασισμένες σε Ubuntu 16.04+, Debian 8+ ή νεότερες.
Το νέο LTSP γράφηκε εξ’ αρχής χωρίς να κρατήσει ούτε μία γραμμή κώδικα από το παλιό. Μερικές από τις σημαντικές διαφορές από το παλιό LTSP είναι:
- Τερματισμός της υποστήριξης thin clients (remote desktop). Τις τελευταίες δεκαετίες τα περιβάλλοντα εργασίας, τα προγράμματα, η περιήγηση στο Internet κλπ είναι τόσο απαιτητικά σε γραφικά που δυσχεραίνουν πολύ την χρήση απομακρυσμένης επιφάνειας εργασίας. Επιπλέον λογισμικά όπως Xorg, Graphics toolkits, Window managers, OpenGL λίγο πολύ αδιαφορούν για τα προγράμματα remote desktop, οπότε οι thin clients ήταν “στην εντατική”.
- Το νέο LTSP υποστηρίζει μόνο fat clients (remote disk), το οποίο σαν μοντέλο είναι πολύ πιο γρήγορο και αποδοτικό.
- Έτσι εγκαταλείφθηκαν πολλά υποσυστήματα του LTSP 5, όπως ldm, ldminfod, ltsp-build-client, ltsp-localapps, ltsp-remoteapps, jetpipe κλπ.
- Με την επικέντρωση σε fat clients έγινε δυνατή η υποστήριξη νέων τεχνολογιών όπως Wayland, νέων εκδόσεων διανομών, systemd.
- Τα kernel/initrd προσφέρονται πλέον μέσω iPXE αντί για syslinux, ενώ προστέθηκε και υποστήριξη UEFI clients πέρα από τους BIOS clients.
- Για τη δημοσίευση του συστήματος αρχείων, αντί του NBD χρησιμοποιείται πλέον το NFS για αυξημένη σταθερότητα και μεγαλύτερη ταχύτητα.
- Για την ταυτοποίηση, υλοποιήθηκε το υποσύστημα pamltsp που δίνει τη δυνατότητα χρήσης οποιουδήποτε display manager (GDM, SSDM, LightDM), κάνοντας δυνατή την εγκατάλειψη του επισφαλούς LTSP Display Manager LDM.
Οδηγίες για την εγκατάσταση του LTSP υπάρχουν στο αγγλικό wiki, ενώ υποστήριξη για τα ελληνικά σχολεία γίνεται στο forum. Επειδή όμως η νέα έκδοση θα χρειαστεί λίγους μήνες να ωριμάσει, προτείνεται να τη δοκιμάσουν πιλοτικά μόνο οι πιο έμπειροι διαχειριστές, ενώ οι υπόλοιποι να μείνουν στην παλιά. Το ερχόμενο καλοκαίρι που θα γίνει διαθέσιμο το Ubuntu 20.04, προτείνεται να μεταβούν όλοι στη νέα.